Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani)

Makat Kaşıntısı (Pruritus Ani), Kaşıntılı Anüs Nedir?

Makat çevresinde hastayı rahatsız eden ve tekrarlayan kaşıntı olmasına kaşıntılı anüs (pruritus ani) denir. Dayanılmaz bir kaşıntı isteği vardır. Sık görülen bir durumdur. Özellikle geceleri ve dışkılamadan sonra şikayetler artar ve bazen çok rahatsız edici olur. Bazı hastalarda makat kaşıntısı ile birlikte, makatta yanma veya akıntı şikayeti olabilir.

Kaşıntılı Makat (Pruritus Ani)

Makat Kaşıntısının Nedenleri

Birçok nedeni olabilir. Sıklıkla rastlanan nedenler;

• Makat bölgesini aşırı titizlikle temizleme gayreti
• Yağlı dışkı veya terlemeden dolayı makat (anüs) çevresinin ıslak kalması

• Bazı kişilerde fazla sıvı alımı yumuşak şekilsiz ve tahriş edici dışkıya yol açabilir. Belli içecekler örneğin alkol (bira), asit içeren meyve suları, kafein içeren içecekler (örneğin kahve, çay veya kola) bazı kişiler için şikayetleri arttırıcı olabilir. Aynı şekilde bazı yemekler, örneğin çikolata, bazı meyveler, domates, fındık ve patlamış mısır, baharatlı gıdalar, mezeler, kuruyemiş sorun teşkil edebilir.

  

Kaşıntı yapan diğer nedenler unutulmamalıdır;

• Paraziter hastalıklar (kıl kurdu - pinworms)
• Deri hastalıkları (psoriazis, egzama, dermatit)
• Ender olarak makat (anüs) ve rektum kanseri

• Makat bölgesi hastalıkları (hemoroid, anal fissür ve enfeksiyonlar)

  

Makatın Yetersiz Temizlenmesi Kaşıntıya Sebep Olur mu?

Hassas bir bölge olması nedeniyle makat ve etrafındaki hastalıklar ciddi sıkıntılar yaratabilir. Makat bölgesinde görülen rahatsızlıkları önlemek için en başta makat bölgesi temizliğini (anal hijyeni) dikkatli ve doğru yapmak gerekir. Dışkılama sonrası bu bölgenin gerek yetersiz temizliği gerekse aşırı titizlikle yapılan temizliği makat bölgesi rahatsızlıklarına yol açabilir. Dışkılama sonunda tuvalet kağıtları ile aşırı derecede temizleme gayreti makatı kaplayan deriyi tahriş edebilir. Yine bu bölgenin ıslak alkollü mendillerle, sabunla temizlenmesi veya bazı antiseptiklerin kullanılması da tahrişi arttırabilir. Bunun aksine makat bölgesinin yeterli temizlenmemesi de dışkı artıklarının bu bölgede kalmasına ve dolayısıyla bu bölgede tahrişe neden olabilmektedir. Her iki durumda kaşıntıya neden olabilir.

Hastaların sık yaptığı diğer yanlış bir uygulama ise kaşıntı başladıktan sonra yapılan aşırı titizlik sorunudur. Kaşıntı başladığında bireyin bu bölgeyi sabun ile yıkaması ve havlu - tuvalet kağıdı ile aşırı temizlemesi cildin doğal koruyucu tabakasını daha olumsuz etkiler. Tahrişi artırır. Bu da makatta kaşıntı sorununu şiddetlendirir.

Normalde dışkılama sonrası makat bölgesinin temizliği su ile yapılmalı ve ardından bölgenin ıslak kalmaması için kurutulmalıdır.

Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani) Tedavisi

Kaşıntıyı Ortadan Kaldırmak İçin Yapılması Gerekenler

Hastalık öyküsü ve dikkatli bir muayene ile kaşıntının nedeni bulunabilir. En önemlisi altta yatan başka bir hastalığın var olup olmadığının farkına varılmasıdır. Bu nedenle doktor ek inceleme isteyebilir. (endoskopi, dışkı incelemesi v.s.)

Kaşıntılı makat (anüs) tedavisinde dikkat edilmesi gerekenler;

Kaşıntılı Bölgeye Fazla Tahrişten Kaçınılmalı

• Anal bölgede kesinlikle sabun kullanılmamalı (sadece su kullanılmalı)
• Anal bölge hiçbir şeyle silinmemeli (tuvalet kağıdı bile kullanılmamalı)
• Makat temizliği için (anal hijyen için) sadece su ile ıslatılmış tuvalet kağıdı, bebek mendilleri veya ıslak havlular (bunlar alkol - antiseptik madde içermemelidir) kullanılabilir.
• Aşırı sürtünmeden kaçınılmalıdır.
• Kaşımaktan kaçınılmalı, çünkü kaşınma hasarı arttırarak durumu kötüleştirir.

Makat Bölgesi Islak Tutulmamalı

• Bölge gazlı bez veya sade pudra ile kuru tutulabilir.
• İlaçlı, parfümlü ve deodorantlı pudralardan kaçınılmalı.
• Özellikle banyoda sabun kullanarak anal bölge temizlenmemeli ve tahriş arttırılmamalı.

Sadece Doktor Tarafından Verilen İlaçlar Önerildiği Gibi Kullanılmalı

Başkalarının kullandığı ilaçlar veya doktor kontrolünde olmadan eczanelerden gelişi güzel temin edilen ilaçlar zaman kaybına neden olabilir.

Bazı İçecekler ve Yemeklerden Kaçınılmalı

Hastanın günlük tutması ve hangi gıdaları tüketince daha fazla sorun olduğunu gözlemlemesi açısından önemlidir. Belli içecekler, alkol (bira), asit içeren meyve suları, kafein içeren içecekler (kahve, çay veya kola) bazı kişiler için şikayetleri arttırıcı olabilir. Aynı şekilde bazı yemekler, örneğin çikolata, bazı meyveler, domates, fındık ve patlamış mısır, baharatlı gıdalar, mezeler ve kuruyemiş sorun teşkil edebilir. Günlük tutularak neyin kaşıntıyı arttırdığı bulunmaya çalışılır.

Makat Kaşıntısı (Pruritus Ani) Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Çoğu insan tedaviye bir haftada yanıt verir. Şikayetlerin azalarak geçmesi beklenir. Toplam tedavi süresi genellikle 4-6 haftadır.

Kaşıntılı Makat (Pruritus Ani) Hastalığında Hatırlanması Gerekenler

• Hassas bir bölge olması nedeniyle makat ve etrafındaki hastalıklar ciddi sıkıntılar yaratabilmektedir.
• Makat çevresinde kaşıntı olmasına kaşıntılı anüs denir.
• Aşırı temizleme, makat bölgesinin ıslak kalması veya deri hastalıkları gibi rahatsızlığın birçok nedeni bulunabilmektedir.
• Hastalık öyküsü ve dikkatli bir muayene ile kaşıntının nedeni bulunabilir.
• Anal bölgenin hijyenine dikkat edilip, yenip içilen besinlere dikkat edilerek ve doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanarak tedavi edilebilmektedir.
• Çoğu insan tedaviye bir haftada yanıt verir.