İç (İnternal) Hemoroid

İç Hemoroid (İnternal Hemoroidal Hastalık) Nedir?

Makat (anüs) ve kalın bağırsağın son bölümü (rektum) içinde bulunan kan damarlarının (hemoroidal damarların) aşırı derecede genişlemesi, şişmesi ile birlikte makattan dışarıya çıkmasına hemoroidal hastalık - basur hastalığı ya da kısaca hemoroid denir.

Tüm canlılarda hemoroidal damarlar (basur damarları) yerleşim yerine göre dış (eksternal) ve iç (internal) olarak ikiye ayrılmaktadır.

Anal Kanal ve Hemoroidal Damarlar

İç (İnternal) Hemoroidal Damarlar

Tüm sağlıklı bireylerde makatın (anüsün) ve kalın bağırsağın dışa açılan son bölümü (rektumun) içinde bulunan iç (internal) hemoroidal damarların üzeri bağırsağın iç yüzeyini örten tabaka (mukoza) ile kaplıdır.

Dış (Eksternal) Hemoroidal Damarlar

Tüm sağlıklı bireylerin makat (anüs) çevresinde bulunan dış (eksternal) hemoroidal damarların üzeri ince bir deri ile kaplıdır.

Her iki damar ağında da basur hastalığı (hemoroidal hastalık) oluşabilir. Bu farklı iki damar ağında oluşan basur hastalığının (hemoroidal hastalığın) bu nedenle belirti ve bulguları da farklıdır. Hangi damar grubu (hemoroidal damar grubu) hastalandı ise belirti ve bulgularda ona göre farklılık gösterir.

İç ve Dış Hemoroidler

Bu bölümde iç (internal) hemoroid - basur hastalığından bahsedilecektir.

İç Hemoroid (İnternal Hemoroidal Hastalık)

Makatın (anüsün) içinde bulunan hemoroidal damarlardan gelişir. Ağrısız kanama en önemli belirtisidir. Bazen iç hemoroidler dışkılama sırasında makattan (anüsten) dışarı çıkarlar ve hasta eline bir şişlik (meme) geldiğinden şikayet eder. Buna ek olarak dışkılama sırasında dışarı çıkan ve içeri girmeyen iç hemoroidler ağrıya neden olabilir. Bazen dışarıda kalan bu memeler iltihaplanır ve ciddi sorun yaratabilir.

Aşağıdaki bölümde iç hemoroidden (internal hemoroid) daha detaylı bahsedilecektir.

İç Hemoroidlerin Derecelendirilmesi

1. Derece İç Hemoroid

Hasta genellikle farketmez. Ara sıra tuvalet sonrası kanama olabilir. Ancak doktor muayenesinde saptanabilir.

1. Derece İç Hemoroid

2. Derece İç Hemoroid

Tuvaletten sonra makattan dışarı hemoroid memeleri (pakeleri) çıkar. Ele gelir. Tuvaletten çıkınca bu memeler kendiliğinden içeri girer ve kaybolur. Kanama ve tuvaletten sonra ağrı ile kendini belli eder.

2. Derece İç Hemoroid

3. Derece İç Hemoroid

Burada tuvalet sonrası çıkan hemoroid memeleri (pakeleri) kendiliğinden içeri girmezler ve elle içeri itmedikçe dışarıda kalırlar. Hasta bu memeleri eli ile iterek makat içine yerleştirebilir. Her tuvalet hasta için bir eziyet haline dönüşebilir. Eğer bu basur memeleri devamlı dışarıda kalırsa ağrı, kirlenme ve iltihap gelişmesine neden olabilir.

3. Derece İç Hemoroid

4. Derece İç Hemoroid

Artık hemoroid memeleri (basur pakeleri) tuvalet sonrası elle içeri itilse bile, bir süre sonra tekrar dışarı çıkmaya başlar. Çoğu durumda memelerin içeri itilmesi hiç mümkün olmaz. Hasta şiddetli ağrı hisseder. Kaşıntı ve iç çamaşırlarda lekelenme şeklinde kirlilik olabilir.

İç Hemoroid (İnternal Hemoroidal Hastalık) Tedavisi

Hemoroid hastalığının tedavisi, hastalığın yerine (iç - dış), şiddetine (derecesine), hastanın şikayetlerinin ciddiyetine, günlük yaşam kalitesi üzerine etkilerine ve hastanın genel sağlık durumuna (ileri yaş, ek hastalık, gebelik vs.) göre değişiklik gösterir.

Tedavinin, doktorun önerileri doğrultusunda yapılması gerekmektedir. Bazen tedaviye başlamadan önce ayrıcı tanı için bazı tetkiklerin yapılması gerekebilir. Çok ileri evrelerdeki ağır hemoroid vakaları dışında ameliyatsız ve ayaktan (hastaneye yatmaksızın) tedavi mümkündür. Tüm hemoroid (basur) hastalarının %10'undan daha azında ameliyat ile tedaviye ihtiyaç olur. Aşağıda, iç hemoroidal hastalığın tedavisinde kullanılan yöntemlerden kısaca bahsedilmektedir.

Konservatif (Koruyucu) Tedavi

Gerek iç gerekse dış basur (hemoroid) hastalığının tedavisinde koruyucu tedavi çok önemlidir. Hastaya önce hemoroidal damarlar ve fonksiyonları hakkında bilgi verilmelidir. Daha sonra hastalığın şiddetine (derecesine) göre tedavi yöntemlerinden bahsedilir.

Hastaya bazı önerilerde bulunulur. Bu konservatif (koruyucu) öneriler ile birçok hasta herhangi bir girişime veya ameliyata gerek duymadan iyileşir.

Dışkılama Alışkanlığının Düzenlenmesi

Düzenli dışkılama alışkanlığı tedavi için önemlidir. Tuvalette uzun zaman oturmalardan (sigara içme, gazete okuma v.b.) ve aşırı ıkınmalardan kaçınma, hemoroidal damarlardaki gerginlik ve basıncı azaltır ve böylece hemoroidlerin makattan dışarı çıkmaları önlenebilir.

Hijyenik Şartların Sağlanması

Dışkılama sonrası makat bölgesinin tahriş edilmeden temizlenmesi gerekir.

Dışarı Çıkan Hemoroid Memelerinin İçeriye Geri İtilmesi

Dışkılama sırasında makattan dışarıya doğru çıkan hemoroidal şişliklerin (memelerin - pakelerin) tekrar geri itilmesi gerekir. Aksi takdirde dışarıda kalan hemoroidal memeler ağrı, kanama ve iltihaplanmaya neden olabilir.

Diyetin Düzenlenmesi

Yemeklerdeki lifli (posalı) gıda oranlarının arttırılması ve düzenli dışkılama alışkanlığı edinilmesi hastalığın tedavisine yardımcı olabilir. Yemeklerdeki meyve - sebzelerin arttırılması ve yemeklerin üzerine kepek tozu eklenmesi dışkılama alışkanlığının düzelmesine yardımcı olabilir. Diğer önemli bir konu da yeterli su içilmesidir. Günde en az 8-10 büyük bardak su içilmesi gerekir. (su alımını kısıtlayan hastalık varsa mutlaka doktorunuza danışınız.) Meyve suyu, kahve, çay su yerine geçmez.

Oturma Banyosu

Günde birkaç kez, ılık bir suda 10 dakika oturmak semptomları (belirtileri, şikayetleri) azaltır. Oturma banyosundan sonra makat bölgesinin ıslak bırakılmaması, kuru tutulması gerekir. Bu tedaviyle en şiddetli hemoroidlerde bile 2-7 gün içinde ağrı azalır ve makat etrafında ele gelen sert şişlikler 4-6 hafta içinde geriler.

İstirahat

Ağrılı dönemde istirahat önemlidir. Özellikle yüzükoyun yatmak makat bölgesini rahatlatacaktır.

Krem - Pomad Uygulamaları

Hemoroidal hastalığın tedavisinde kullanılan birçok pomad vardır. Doktorunuz hastalığın durumuna göre size bir pomad tavsiye edebilir.

Flebotropik ilaçlar (Gevşeyen Hemoroidal Damar Ağlarını Sıkılaştıran İlaçlar)

Makat bölgesindeki damarların kan akımını kontrol eden ve aşırı şişmesini önleyen, hemoroidal hastalığın kısa zamanda normal hale dönmesini kolaylaştıran ilaçlar vardır. Bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

İç hemoroidal hastalığın tedavisi hastalığın derecesine göre yapılmaktadır. Yukarıda anlatılan konservatif (koruyucu) yöntemlerin uygulanması çok önemlidir. Bunlara ek olarak hastalığın derecesine ve hastanın şikayetine göre bazı yöntemler uygulanabilir. Bu girişimsel yöntemler ayaktan (hastaneye yatmaksızın) uygulanan ve hastanın poliklinik muayenesi sırasında yapılabilecek müdahalelerdir.

Girişimsel Yöntemler

Yeni baslayan 1. derece hemoroidal hastalık (basur) sadece konservatif yöntemlere dikkat ederek tedavi edilebilir. Kendinizi koruduğunuz takdirde hemoroidal hastalığın (basurun) daha da şiddetlenmesine engel olabilirsiniz.

2. ve 3. derece hemoroidler yine yukarıda anlatılan konservatif yöntemler ile (medikal tedavilerle) düzelebileceği gibi, tedaviye rağmen düzelmeyen veya tekrarlayan hemoroidler için girişimsel yöntemlerden faydalanılabilir;

Lastik Bant Yöntemi İle Bağlama (BandLigasyon)

İç hemoroidlerin tedavisinde kullanılır. Dışarı doğru sarkan ve kanayan hemoroid pakelerinde uygulanır. Hemoroid pakelerinin (memelerinin) köklerinden bağlanması oldukça iyi bir yöntemdir. Basit bir uygulamadır ve günü birlik poliklinik şartlarında yapılabilir. Hemoroid ve bant birkaç gün içinde kendiliğinden düşmekte ve yara bir iki hafta içinde iyileşmektedir. Bu uygulama sonrası bazı hastalarda rahatsızlık hissi ve kanama görülebilmektedir.

İç (İnternal) Hemoroidlerin Tedavisinde BandLigasyon Uygulaması

Enjeksiyon (Skleroterapi)

Makattan dışarıya çıkmayan ve kanama şikayetine neden olan internal (iç) hemoroidlerin tedavisinde kullanılmaktadır. Hemoroidal damarlar içine bir sıvı (fenol solüsyonu) enjekte edilir. Böylece kanama önlenebileceği gibi damar genişlemesi ve dışarıya doğru sarkması da engellenebilir.

İç (İnternal) Hemoroidlerin Tedavisinde Skleroterapi Uygulaması

Isı İle Koagülasyon (Damar Ağının Yakılması)

Makattan dışarıya çıkmayan ve kanama şikayetine neden olan internal (iç) hemoroidlerin tedavisinde kullanılmaktadır. Bir ışık kaynağı yardımı ile şikayete neden olan hemoroidal damarların üzerinde ısı uygulaması ile kanama önlenir ve hemoroidal memelerin (pakelerin) küçülmesi sağlanır.

İç (İnternal) Hemoroidlerin Tedavisinde Isı Uygulaması - Infrared Koagülasyon Uygulaması

Bu son iki metod ağrısız uygulamalar olup her ikisinin de birbirine üstünlüğü yoktur.

Yukardaki her üç uygulamadan sonra hafif - orta derecede künt bir ağrı olabilir. Bu tedaviler sonrasında tuvalete gitme hissi olabilir. İşlem sonrası ağrı tekrar hissedilebilir. Doktor ağızdan kullanılan ağrı kesici bir ilaç verebilir. Aspirin kanamayı arttıracağı için ilk bir haftalık sürede kullanılmamalıdır. Bunun yerine etken maddesi asetaminofen (parasetamol) veya ibuprofen olan analjezikler (ağrı kesiciler) kullanılabilir. Lokal etkili anestezik (ağrı giderici) pomadlar da ağrının giderilmesinde yararlı olabilir. 10-15 dakikalık ılık suya oturma banyosu rahatlama sağlayabilir.

Bu üç tedavi yönteminde de her seferinde bir veya iki hemoroidal damar tedavi edilir. 3-5 hafta aralıklarla bir kaç kez daha aynı işlemin yapılması gerekebilir.

İç (İnternal) Hemoroidal Hastalığın Ameliyat İle Tedavisi

Yukarıda anlatılan tedavi yöntemleri ile şikayeti geçmeyen veya tekrarlayan hastalarda ameliyat gerekebilir. Ameliyat ile tedavi daha etkili ve daha kalıcı netice vermektedir. Tecrübeli ve ehil ellerde (uzman olan kişilerde) başarı şansı yüksek; yan etki (komplikasyon) oranı azdır.

Hastanın ameliyat ile tedavi sırasında rahat etmesi için bölgesel veya genel anestezi (narkoz) gerekir. Sıklıkla ameliyattan sonra hastanede yatış gerekebilir. Ameliyat öncesi bağırsak temizliği ve bazı tetkikler istenebilir.

Aşağıda sıkça uygulanan ameliyat yöntemleri kısaca anlatılmıştır;

Hemoroidektomi

Kanamaya neden olan ve makattan dışarı sarkan pakeler yani ele gelen memeler cerrahi işlem ile çıkarılır veya makat içine tespit edilirler. Uzun süreli ve konservatif yöntemlere cevap vermeyen hemoroid (basur) hastalığının tedavisinde en iyi yöntemdir. Hemoroidektomi ameliyatı, şikayetlere neden olan hastalıklı hemoroid memesinin (pakesinin) çıkarılması işlemidir. Hemoroidektomi, anestezi (narkoz) ve hastanede yatmayı gerektirebilir.

İç (İnternal) Hemoroidlerin Tedavisinde Kapalı Hemoroidektomi Uygulaması

Longo (Stapler Hemoroidopeksi)

Hemoroid (basur) memeleri açık veya kapalı bir cerrahi yöntemle çıkarılabileceği gibi, aynı işlem stapler adı verilen özel bir cihazla da yapılabilir. Bu yöntem açık cerrahi yönteme göre daha ağrısız bir yöntem olup hastaların kısa sürede eski aktif işlerine ve gündelik hayata dönmelerini sağlar.

İç (İnternal) Hemoroidlerin Tedavisinde Stapler Hemoroidektomi Uygulaması

İç (İnternal) Hemoroid Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ameliyat sonrası ilk tuvalet kanlı olabilir. Bazen bu bir hafta sürebilir. Bir haftadan uzun sürerse mutlaka doktorunuz ile görüşünüz.
• Hastanın, günün geri kalan bölümünü dinlenerek geçirmesi uygundur. Aşırı aktivite, şikayetleri arttırabilir. Yapılan cerrahi müdahale sonrası, bir miktar kanama normaldir.
• Anestezi sonrası ağrı tekrar hissedilebilir. Doktor ağızdan ağrı kesici bir ilaç verebilir.

• Aspirin kanamayı arttıracağı için ilk bir haftalık süre kullanılmamalıdır. Bunun yerine etken maddesi asetaminofen (parasetamol) veya ibuprofen olan analjezikler (ağrı kesiciler) kullanılabilir.

  

• Lokal (yerel) etkili anestezik pomadlar da (ağrı kesici kremler) ağrının giderilmesinde faydalı olabilir.
• 12-24 saat sonra pansuman açılır ve ılık suya oturma banyosu yapılır. Eğer pansumanı kaldırmak ağrılı oluyorsa pansuman ılık suya oturduktan sonra açılır. Eğer yarada hala kanama varsa bir pansuman ile kapatılır ve doktora müracaat edilir. Ilık oturma banyosu günde iki kere 10'ar dakika yeterlidir. Oturma banyosu sonrasında makat etrafını iyice kurutmak gerekir. Havlu veya saç kurutma makinesi kullanılabilir. Fakat bu bölgenin aşırı sıcağa maruz kalmamasına dikkat edilmelidir.
• Yaranın iyileşmesi 2-4 haftada olur. Kaşıntı, kanama veya akıntı çok fazla değilse dikkate alınmaz. Anal bölge temizliği (hijyeni) önemlidir. Her dışkılama sonrası temizlenmesi gerekmektedir. 7-14 gün sonra yaranın kontrolü için muayene olmak gerekir.

• Kabızlık varsa mutlaka doktorunuza başvurunuz. Özellikle kabızlık durumunda makat bölgesini zorlamayınız. Kabız kalmamak için bol su içiniz, bol sebze-meyve, lifli (posalı) gıdalar tüketiniz.

  

• Her gün aynı saatte tuvalete çıkmaya özen gösteriniz. Tuvalet ihtiyacınız sıkıştırmadıkça tuvalete oturup beklemeyiniz.

İç (İnternal) Hemoroid Ameliyatlarının Yan Etkileri (Komplikasyonları)

Hemoroid (basur) hastalığında cerrahi tedavi güvenle yapılabilir. Fakat ender de olsa bazı yan etkiler (riskler ve kompliklasyonlar) görülebilir.

Bunlardan bazıları ameliyata (cerrahi tedaviye) bazıları da anesteziye aittir. Anesteziye ait olanlar anestezi doktoru ile konuşarak öğrenilebilir.

Ameliyata (cerrahi tedaviye) bağlı gelişebilen komplikasyonlar şöyledir;

• Ameliyat sonrası dönemde bir süre dışkılama yaparken ağrı ve batma hissi olabilir.
• Yara yerinden iltihabi akıntı olabilir.
• Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Bu kanamaya bağlı tekrar ameliyat gerekebilir.
• Ender olarak ameliyat sonrasında makatta (anal kanalda) darlık oluşabilir. Bu durumda hastanın dışkılama zorluğu gözlenir.
• Ameliyat sonrası dışkılama alışkanlığında değişiklik ve dışkı kontrol mekanizmalarında bozulma olabilir. Zaman içinde düzelme gözlenir.
• Hemoroid hastalığı cerrahi tedaviden sonra tekrarlayabilir. Tekrarlamaması için yüksek lifli (posalı) gıdalar ve bol su tüketilmesi ve de tuvalette uzun süre oturulmaması tercih edilmelidir.

Ameliyattan sonra dikkat edilmesi gereken durumlar;

• Üç gündür azalmayan ağrı
• Tedaviden günler sonra artan ağrı
• Makat (anal) bölgesinde hassasiyet
• Ateş, titreme
• İdrar yaparken zorlanma
• Kabızlık (3 gündür tuvalete çıkamama)
• İshal (24 saatte 3'ten fazla sıvı tuvalete çıkma)
• Artan kanama
• Makat bölgesinde iltihabi akıntı - apse gelişimi

Yukarıda sayılan problemlerden birine ve ya birkaçına sahipseniz hemen doktorunuzla görüşünüz.