Rektal Ülser

Soliter Rektal Ülser Nedir?

Kalın bağırsağın son bölümüne rektum denir. Rektum hemen makat (anüs) bölgesinden önce gelir. Normalde sindirim artıkları dışkı haline gelir ve bağırsak içinde depolanır. Rektum dışkının depolandığı bölgedir. Belli bir miktar dışkı oluşunca bireyin dışkılama ihtiyacı oluşur ve tuvalete giderek dışkısını boşaltır.

Rektum

Rektal ülser, rektum içinde makata yakın bölgede gelişen yaralara - ülserlere verilen isimdir. Bu ülser mide ülserinden farklıdır. Kötü huylu hastalık yani kanser hastalığı ile ilgisi yoktur.

Rektal Ülser Belirtileri

Bu rahatsızlık sıklıkla kabızlık şikâyeti olan - dışkılama problemi olan bireylerde ortaya çıkar. Hastalık genelde (soliterrektal ülser sendromu) tekrarlayıcı özelliktedir.

Bazı hastalarda herhangi bir belirti görülmezken genellikle;

• Makattan kan gelmesi - Rektal kanama
• Bağırsak (barsak) hareketleri sırasında gerginlik hissi
• Makattan akıntı (mukus) gelmesi
• Dışkılama sırasında tam boşalamama hissi
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik
• Karın alt bölgelerinde - Pelviste dolgunluk hissi
• Kabızlık veya ishal (diare)
• Makat bölgesinde (rektal) ağrı veya anal sfinkter spazmı
• Makatta yanma
• Dışkı kontrolünde - bağırsak hareketlerinin kontrolünde güçlük (inkontinans)

Bu belirti ve bulgulardan bazıları hastalarda görülebilir.

Rektal Ülserin Nedenleri

Bu durumun sebepleri tam anlamıyla anlaşılamamıştır. Fakat yara bölgesine gelen kan akımında - yani bağırsağın bu bölgesindeki kan akımında azalma olduğu düşünülmektedir. Buna ek olarak yaranın (rektal ülserin) oluşmasında bağırsak duvarına olan hasarlar sonucu olarak geliştiğini ileri süren araştırmacılarda vardır.

Hasar ve sonrasında gelişen ülserlerin diğer sebepleri;

• Kabızlık veya katılaşmış dışkı
• Katılaşmış dışkının çıkarılması için parmakla yapılan müdahaleler
• Dışkının çıkarılması için devamlı lavman - su ile müdahale edilmesi
• Dışkılama sırasında hissedilen gerilme ve ağrı
• Radyoterapi (ışın tedavisi)
• Anti-migren tedavisinde etkili olan bazı ilaçlar
• İnflamatuar (iltihabi) bağırsak hastalıkları
• Sitomegalo virüs, herpes simplex virüs enfeksiyonları

Bazı vakalarda, soliterrektal ülser birden fazla yaraya (ülsere) neden olabileceği gibi ülser olmadan kitle lezyonu olarak da görülebilir. Bu kitle lezyonu kanser hastalığı ile karışıklık gösterebilir.

Rektal Ülser Hastalığında Risk Faktörleri

Kadın ve erkeklerde eşit olarak görülür. Herhangi bir yaştaki bireyleri etkileyebileceği gibi özellikle orta yaştaki bireylerde daha sıktır.

Her ne kadar soliter rektal ülser sendromu nedenleri açık değilse de;

• Kronik kabızlık,
• Dışkılama sorunu - bağırsak hareketlerinde gerginlik,
• Bağırsak sarkması - rektal prolapsus veya kabızlık nedeniyle elle yapılan dışkı çıkarma işlemleri gibi durumlarda rektal ülser riski artabilir.

Bu durumlar rektal ülser riskini arttırsa da bunların bulunmadığı durumlarda da rektal ülser gelişebilmektedir.

Rektal Ülser Tanısı

Anamnez (Hastalık Hikayesi)

Doktor hastanın şikayetlerini dikkatle dinler. Bu görüşmenin amacı hastaya ait özellikler ve hastalığın seyrini ortaya koymaktır. Hastanın diyet şekli, dışkılama ve tuvalet alışkanlığı, hastalığın şiddetlenmesine neden olabilecek etkenler ve ailesel hikayesi değerlendirilir.

Muayene

Hastanın utanmasına neden olmayacak bir ortamda yapılmalıdır. Bu muayene sırasında doktor makat bölgesini ve kalın bağırsağın son kısmı olan rektumu da parmakla muayene etmesi gerekir. Bu şekilde ayırıcı tanıda akla gelebilecek diğer hastalıkların varlığı da araştırılır.

Rektal Ülser Hastalığında Parmakla Muayene

Hastalığın teşhisinde kullanılan testler;

Sigmoidoskopi

Bu test ile yaranın (ülserin) direkt gözlenmesi ve biyopsi alınarak diğer rektal hastalıklarla ayırıcı tanısının yapılması mümkündür.

Ultrason

Özellikle transrektal veya endoanal ultrason, kanser gibi diğer durumlardan soliter rektal ülseri ayırt etmek için yardımcı olabilir. Bu testte rektal duvar ve internal anal sfinkterde kalınlaşma varsa soliterrektal ülser sendromunu destekler.

Defekasyon Proktografi

Bu test sırasında, rektuma renkli bir ilaçlı madde (baryum) sıkılır. Bu ilaçlı maddenin (baryumun) geçişi dışkılama sırasında incelenir. Baryum X-ray’de açıkça görülür ve kas fonksiyonları ve kasların birlikte çalışması hakkında fikir verir. Bu test gecikmiş rektal boşalması veya puborektal kasta gevşemesi olmayan hastalarda rektal prolapsusa neden olabilir.

Anorektal Motilite ve Fizyoloji Testleri

Kalın bağırsağın son bölümü olan rektum ve bağırsağın dışarıya açıldığı anüs (makat) bölgesinin fonksiyonları hakkında bilgi edinmek için bu testen yararlanılabilinir.

Rektal Ülser Tedavisi

Tedavisi için hafif vakalarda beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi önemlidir. Buna ek olarak ilaç tedavisi ve bazı nadir durumlarda ameliyat tedavisi gerekebilmektedir.

Hastalara sağlıklı beslenme alışkanlığı ve düzenli dışkılama alışkanlığı öğretilmelidir. Kabızlıktan korunmak önemlidir. Lifli gıda (posalı gıda) tüketilmesi ve bol su içilmesi önemlidir.

Buna ek olarak; lavman, biofeedback, ve ameliyat ile tedavi yöntemleri de vardır.

Rektal Ülser Hastalığında Lavman Tedavisi

Yaranın olduğu bölgeye ilaçlı lavman, makattan verilen ilaçlı su uygulanabilir. Alüminyum tuzu içeren sukralfat lavmanları ülser yüzeyini örter ve yaranın iyileşmesini sağlar.

Rektal Ülser Hastalığında Biofeedback

Hastanın dışkılama alışkanlıklarını düzenlemek ve bağırsağın son bölümünün daha iyi kontrol edebilmesini sağlamak için bu tedavi uygulanabilir. Burada birey istenilmeden meydana gelen tetikleyici hareketleri kontrol etmeyi öğrenir, Örneğin dışkılama esnasında oluşan gerilme gibi. Bu tedavinin birkaç yıl içinde tekrarlanması gerekir.

Rektal Ülser Hastalığında Ameliyat - Cerrahi Tedavi

Bağırsak sarkmasının eşlik ettiği durumlarda sarkan bağırsağın ameliyat ile düzeltilmesi rektal ülserin (yaranın) iyileşmesini sağlar. Buna ek olarak her türlü tedaviye karşın tekrarlayan ve hastanın günlük yaşamını sıkıntıya sokan durumlarda da nadiren ameliyat tedavisi bir çözüm olabilir.