Rektum Kanseri (Kalın Bağırsak Kanseri)

REKTUM KANSERİ (KALIN BAĞIRSAK KANSERİ)

Rektum kanseri hakkında bilgi vermeye başlamadan önce kısaca kalın bağırsağın bölümlerini inceleyelim. Sindirim kanalı ağızdan başlar ve sırası ile yemek borusu (özofagus), mide, oniki parmak bağırsağı (duodenum), ince bağırsak ve kalın bağırsak ile devam eder.

Kalın bağırsakta kendi içersinde (kolon ve rektum) çeşitli bölümlerden oluşur. Kalın bağırsağın makattan önceki son bölümüne rektum denir. Gıda atıkları – dışkı burada önce depo edilir ve tuvalet hissi gelince makat yolu ile boşaltım sağlanır.

Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı istatistiklerine göre, kalın bağırsak kanseri yani kolon ve rektum kanserleri kadında ikinci, erkekte üçüncü sıklıkta rastlanan kanser tipidir. Yine Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı hastanelerde yatan hasta listesine göre akciğer ve meme kanserinden sonra kalın bağırsak kanseri üçüncü sıklıkta yer almaktadır.

Bu rakamlar oldukça ürkütücü olmasına karşın hastalıkla ilgili iki noktanın çok iyi bilinmesi gereklidir.

1-    Kalın bağırsak kanseri önlenebilir bir hastalıktır.

2-    Kalın bağırsak kanseri, erken evrede yakalandığında tam iyileşme (şifa) ile tedavi edilmesi mümkün olan bir hastalıktır.

REKTUM KANSERİ NASIL BAŞLAR?

Hemen hemen tüm kalın bağırsak kanserleri gibi rektum kanseri de bir polip zemininden başladığı konusunda görüş birliği vardır.

Polip

Polip, bağırsak iç yüzeyini örten tabakadan gelişen, bağırsak içine doğru büyüyen kabartı ve şişliğe verilen isimdir. Zaman içinde, polibi oluşturan hücrelerin değişimleri sonucu polip zemininde kanser ortaya çıkabilir. Önce polip içinde sınırlı kalan kanser hücreleri zaman içinde çoğalarak tümör kitlesini oluşturur ve bu kitle kalın bağırsak duvarını işgal eder. Kontrolsüz büyümeye devam eden kanser hücreleri belli bir dönem sonra bağırsakta tıkanıklığa yol açabilir, çevre ve uzak organlara yayılabilir. 

Kalın bağırsak kanseri genelde beş yolla yayılabilir.

1- Kan yolu ile uzak organlara (karaciğer, akciğer gibi) yayılabilir

2- Lenfler yolu ile bağırsak, ana atar damarlar ve boyun bölgesine yayılabilir

3- Kanser hücreleri direkt olarak komşu organlara yayılabilir.

4- Kanser hücreleri bağırsak duvarını aşarak karın boşluğu içine dökülebilir ve karın zarı        boşluğu içinde yayılabilir.

5- Kanser hücreleri bağırsak lümeni içinde ilerleyerek daha aşağıdaki bölgelere yayılabilir.

REKTUM KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Belirti ve bulgular kanserin kalın bağırsak içinde yerleştiği yere göre değişiklik gösterir.

Kalın bağırsağın sol tarafında (makata yakın kısımlarında) yerleşen kanserlerde sıklıkla kanla karışık dışkılama şikayeti gözlenir. Hastalar dışkılama alışkanlıklarında değişiklikten, sıklıkla kabızlıktan şikayet ederler. Dışkılama sonrası rahatlayamama, karın ağrısı (özellikle sol alt taraflarda görülür) ile aşırı gaz ve şişkinlik diğer belirtilerdir. 

Kalın bağırsağın sağ tarafında (ince bağırsakla birleştiği bölgeye yakın bölgelerinde) en sık görülen belirtisi dışkı ile birlikte gizli (fark edilmeyen) kan kaybıdır. Hastalar gözle fark edilemeyen bu kanamaya bağlı kansızlık ve halsizlik şikayeti ile doktora gelirler. Aşırı yorgunluk, eskisi gibi iş yapamama ve nefes darlığı şikayetleri de ek olarak görülebilir. Diğer önemli bir bulgu da bağırsak alışkanlıklarında değişikliktir. Zaman zaman kabızlık ve / veya ishal atakları olabilir. Bu dönemde karın ağrısı, şişkinlik, aşırı gaz bu bulgulara ek olarak ortaya çıkabilir.

Bu belirti ve bulgular aynı zamanda başka hastalıklarda da gözlenebilir. Bu nedenle kesin tanı için detaylı bir inceleme yapılması gereklidir. Karın ağrısı ve kilo kaybı genellikle yaygın hastalığı gösteren geç semptomlardır. Pek çok polip ve kanser belirti ve bulgu vermez. Bu nedenle hastalar, genelde doktora, hastalığın ileri evresinde başvurur. Karın ağrısı ve kilo kaybı genellikle ilerlemiş hastalığa işaret eden geç belirtilerdir.

Kalın bağırsak kanserinde görülen belirti ve bulgular:

• Kansızlık, halsizlik, devamlı yorgunluk
• Dışkılama alışkanlıklarında değişim
• Dışkıya kan bulaşması
• Dışkının incelmesi
• Makattan kan gelmesi
• Karın ağrısı
• Şişkinlik, aşırı gaz
• İshal ve kabızlık atakları
• İzah edilemeyen kilo kaybı

REKTUM KANSERİ TEDAVİSİ

Rektum kanserinin tedavisi hastalığın evresine ve hastanın özelliklerine göre planlanmaktadır. Her hastanın bireysel değerlendirilmesi ve buna göre bir tedavi planı yapılması gerekmektedir. Bu tedavinin başarısı "multidisipliner"  bir tedavi yaklaşımını yani bir ekip çalışmasını gerektirir. Bu ekipte cerrah, radyolog, tıbbi onkolog ve radyasyon onkoloğu ön planda rol alır. Buna ek olarak gastroenterolog, psikiyatrist, diyetisyen ve stomaterapiste de önemli görevler düşmektedir. Böyle bir ekip çalışması ile her hastanın tedavisi titizlikle planlanmalıdır

Rektum kanseri olan hastalarda, tam iyileşmesi (şifa) için ameliyat çok önemlidir. Hastalığı tek başına ışın tedavisi (radyoterapi) ve kemoterapi ile tedavi etmek mümkün değildir. Fakat bazen ameliyat öncesi hastalığın evresine göre ışın tedavisi (radyoterapi) ve – veya kemoterapi verilmesi gerekir. Bu tedaviden belli bir süre sonra ameliyatın planlanması gerekir.

Eğer kanser, erken tanı konulur ve tedavi edilirse hastaların%80-90’ı normal sağlığına kavuşur. Tanı, geç evrelerde konursa iyileşme (şifa) şansı %50 veya altına düşer.

Rektum kanseri ile ilgili detaylı bilgi için aşağıdaki konu başlıklarından yararlanabilirsiniz.